بوم مدل کسب و کار چیست و چگونه طراحی می‌شود؟
آنچه در این مقاله می‌خوانیم
مقدمه
اهمیت طراحی بوم مدل کسب و کار آنقدر زیاد است که معمولا سرمایه‌گذاران فقط روی استارت آپ‌هایی که به طراحی مدل کسب و کار اهمیت میدهند، سرمایه گذاری می‌کنند. زیرا بسیاری از کارآفرینان، بر ساخت یک محصول تمرکز می‌کنند و بوم مدل کسب و کار را فراموش می‌کنند یا زیاد آن را جدی نمی‌گیرند. اما اینکه واقعا طراحی مدل کسب و کار یا همان بوم مدل کسب و کار چقدر مهم است و چگونه می‌توان آن را به درستی انجام داد، موضوعیست که در ادامه به آن می‌پردازیم. ضمن اینکه کتاب طراحی مدل کسب و کار را نیز معرفی می‌کنیم و ساختارهای آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
مدل کسب و کار یا بیزینس مدل چیست؟
طراحی بیزینس مدل میتواند بسیار پیچیده باشد تا آنجا که اگر راه را درست انتخاب نکنید علاوه بر از دست دادن زمان و تلف کردن عمرتان، هزینه‌های زیادی را نیز پرداخت خواهید کرد. اگر بتوانید به چند سئوال ساده پاسخ بدهید، مدل کسب و کارتان را نیز طراحی کرده‌اید. این سئوال‌ها عبارتند از:
- می‌خوام چه چیزی ارائه کنم؟
- چطور می‌خواهم این کار را انجام دهدم؟
- مشتریانم چه کسانی هستند؟
- هزینه و درآمد کار چقدر خواهد بود؟
پاسخ به این سئوالات میتواند تا حدود زیادی شما را در طراحی بوم مدل کسب و کار مخصوص خودتان یاری کند. زیرا در این بیزینس مدل، شما باید محصول بسازید یا آن را ارائه کنید، برندینگ خودتان را آماده کنید، کارهای کارمندان را رسیدگی کنید و برای رسیدن به سود، برنامه‌ریزی کنید. بنابراین انجام تمام این امور نیاز به یک طراحی خوب در روش انجام کار دارد که با آن بتوانید به سود برسید.
انواع مدل کسب و کار
هرکدام از کسب و کارها نیاز به یک بیزینس مدل متفاوت دارند و نحوه ارتباط با مشتری، کسب درآمد، فروش و سایر موارد آنها نیز با هم متفاوت است. برخی از این مدل‌های کسب و کار عبارتند از:
مدل کسب و کار تولید کننده
در این مدل، تولید کننده محصول را با مواد اولیه تهیه و تولید کرده و به فروش می‌رساند.
طراحی مدل کسب و کار توزیع کننده
در این مدل تولیدکننده به مردم عادی یا خرده فروشان متصل می‌شود.
طراحی بیزینس مدل خرده فروشی
در طراحی بیزینس مدل خرده فروشی خرده فروشان، محصولی را که به صورت عمده خریده‌اند به شکل خرد به مردم می‌فروشند.
مدل دادن حق امتیاز
در این مدل، یک بیزینس موفق، در قبال دریافت مبلغی، حق امتیاز خود را به دیگری می‌فروشد.
مدل آجر و ملات
این اسم به معنای مفهوم فیزیکی فروشگاه است زیرا در این مدل، فروشندگان، در یک مکان به شکل رو در رو با مشتریان سرو کار دارند.
مدل اینترنتی
در طراحی مدل کسب و کار اینترنتی، مدل فروش محصولات در بستر وب سایت و فروشگاه‌های اینترنتی خواهد بود.
مدل بریکس و کلیک
این مدل پر کاربرد به کاربر اجازه می‌دهد علاوه بر خرید اینترنتی، به صورت مستقیم از فروشگاه نیز خریداری کند.
بیزینس مدل حراج
در این مدل، ارائه محصول با قیمت‌هایی پایین و به صرفه برای مشتری هدف اصلی می‌باشد.
مدل کسب و کار اشتراکی
مدل خرید اشتراک از وب سایت به صورت ماهیانه یا سالیانه برای دریافت خدمات
مدل کسب و کار تبلیغاتی
تولید محتوا در وب و دریافت مبلغی برای تبلیغات، روشی است که این مدل از آن پیروی می‌کند.
مدل بازارهای آنلاین
در این مدل، فروشندگان مختلف در یک مکان قرار می‌گیرند و محصولاتی مشابه را می‌فروشند یا درواقع برای فروش رقابت می‌کنند.
مدل دسترسی بالا
در این مدل، فروشندگان و ارائه دهندگان خدمات به خاطر ارتباطات و اعتمادی که از مشتری می‌گیرند، به سودآوری می‌رسند.
مدل دسترسی کم
برخلاف مدل قبلی، این مدل کسب و کار به ارتباطات رو در روی انسانی احتیاجی ندارد و نیاز اولیه این مدل، بهبود فناوری مورد استفاده است.
بوم مدل کسب و کار فریمیوم
در این بیزینس مدل، بخشی از یک محصول ارائه شده به شکل رایگان قابل استفاده است و برای استفاده از سطح پیشرفته آن، نیاز به پرداخت مبلغی می‌باشد.
با تمام تعاریفی که از انواع مدل کسب و کار برای یک استارت آپ ارائه شد، باید در نظر داشته باشید که در بسیاری از موارد، ترکیب این مدل‌هاست که میتواند جوابگو باشد زیرا ممکن است هر کاری، نیازها و اهداف متعددی را در نظر داشته باشد و برای رسیدن به آنها باید یک مدل ترکیبی را برای خود ایجاد کند.
بوم مدل کسب و کار چیست و چه کاربردی دارد؟
با تغییر شرایط و الگوی درآمدزایی، دیگر نمی‌توان بدون دانش و راههای علمی اثبات شده، وارد جاده کسب و کار شد که اگر در این راه از مشاوره‌های افراد موفق استفاده کنید قطعا درصد موفقیتتان نیز بیشتر خواهد شد.
همانطور که قبلا گفتیم برای کسب و کارتان باید سئوالاتی را از خودتان بپرسید و به آنها پاسخ بدهید. اگر بوم مدل کسب و کارتان را درست کرده باشید و در آن به تمام سئوالات پاسخ داده باشید، دیگر نیازی به دادن توضیحات زیاد برای سرمایه گذاران، مشتریان و یا شرکا نخواهید داشت. بنابراین درست کردن بوم مدل کسب و کار، یکی از مهترین کارهاییست که باید در ابتدا انجام دهید.
بوم مدل کسب و کار میتواند خروجی کار شما را مشخص کند و همه محرک‌هایی که روی کار شما تاثیر دارند را نمایان‌تر کند. انعطاف‌پذیر بودن، از دیگر ویژگی‌های این بوم است که به راحتی قابل تغییر است و اگر بخشی مشکل دارد یا نیاز به تغییر دارد بدون هزینه تغییر پیدا خواهد کرد.
برای تهیه بوم مدل کسب و کار باید کمی تحقیق کنید یا فیلم‌های آموزشی در این زمینه را ببینید. با نوشتن آنچه در سر دارید و تمام نیازها و اهدافتان، نمونه اولیه بوم مدل کسب و کارتان را ایجاد کرده‌اید و تنها باید آن را کامل و جامع‌تر کنید. یکی از کتاب‌های خوب برای کمک به شما در این زمینه، کتاب ” Business Model Generation” است که راهکارها و پیشنهادهای بسیار خوبی را برای خلق بوم مدل کسب و کار به شما خواهد داد.
بوم مدل کسب و کار چگونه طراحی می‌شود؟
طراحی بوم مدل کسب و کار چگونه انجام می‌شود یا بهترین روش طراحی مدل کسب و کار چیست؟. این‌ها سئوالاتی هستند که کارآفرینان حتما با آن مواجه می‌شوند و می‌خواهند بهترین روش را برای استارتاپ خود انتخاب کنند. البته این طراحی بوم مدل کسب و کار درواقع فقط برای استارتاپ‌ها نیست و حتی بسیاری از کسب و کارهای درحال توسعه نیز باید از آن استفاده کنند.
برای طراحی بوم مدل کسب و کار باید ۹ مرحله را در نظر بگیرید.
۱- بخش‌های مشتریان
این بخش درواقع افراد و یا شرکت‌هایی هستند که شما برای آنها ارزش ایجاد می‌‌کنید. این بخش میتواند یک بازار بزرگ باشد و یا یک نیش مارکت. البته معمولا کار در بازار انبوه کمی سخت‌تر خواهد بود زیرا در نیچ مارکت، گروه مشخص‌تری از افراد وجود دارند و دسترسی به چنین بازاری برای استارتاپ‌ها آسان‌تر خواهد بود. می‌توانید برای آشنایی بیشتر، مقاله راه های حفظ مشتری را نیز مطاله کنید.
۲- ارزش پیشنهادی کسب و کار
ارزش پیشنهادی کسب و کار شما درواقع همان تعریف کارتان است که میتواند مشتریان را مشتاق به تعامل با کسب و کارتان کند. اگر نتوانید مشتریان را به خوبی تحریک کنید، آنها هم تلاشی برای تست محصول یا خدماتتان نخواهند کرد. تمام اعضای تیم باید بدانند که کارشان چقدر مهم بوده و میتواند اثرات بسیاری روی افراد داشته باشد.
۳- بوم مدل کسب و کار با استراتژی کانال
کانال‌ها درواقع همان راههای ارتباطی شما با مشتریان هستند و به دو شکل کانال مستقیم و غیر مستقیم تعریف می‌شوند. کانال مستقیم یعنی جایی که مستقیما محصول با خدماتتان را به افراد می‌فروشید و کانال غیر مستقیم یعنی از جای دیگری مانند خرده فروشان یا توزیع کنندگان مشحصولات خود را می‌فروشد.
۴- انواع روابط مشتریان
روابط مشتریان درواقع میزان تعامل مشتریان با شما در فرایند کسب و کارتان است که شامل ۴ نوع می‌باشد.
- روابط اتوماسیون: مانند خدمات اشتراک ماهیانه یا خدمات آنلاین که مشتریان خدماتشان را بدون واسطه از شما دریافت می‌کنند
- روابط شخصی: مانند خرده فروشی‌های فیزیکی و فروش‌های شرکتی که اعضای تیم مستقیما در کار فروش مشارکت می‌کنند.
- روابط هم خلقی: مانند شبکه‌های احتماعی که در آن مشتریان به رشد کسب و کارتان کمک می‌کنند.
- روابط معاملاتی: در این روابط، هدف فروش بیشتر است و علاقه‌ای به حفظ مشتری یا ارتباط با او در موارد بعدی نیست.
۵- جریان‌های درآمدزایی اصلی
این جریان‌ها همان نحوه دریافت پول از مشتریان است، یعنی مهمترین بخش یک کسب و کار. اما مشتریان چگونه می‌توانند به به شما پول پرداخت کنند؟.
درآمد حاصل از استفاده محصول
درآمد حاصل از اشتراک
درآمد حاصل از ارایه مجوز
درآمد حاصل از حق الزحمه
درآمد حاصل از تبلیغات
۶- انواع منابع اصلی
منابع اصلی، درواقع مهمترین بخش از دارایی‌های بیزینس شما هستند که با شناخت بهتر آنها می‌توانید در حفظ و گسترش آنها موفق‌تر باشید. این منابع میتواند منابع فیزیکی مانند دفتر یا فروشگاه باشد. یا میتواند منابع فکری باشد مانند حق کپی رایت. یا حتی یک سرمایه انسانی مانند یک نیروی کار خوب.
۷- فعالیت‌های اصلی کسب و کار
فعالیت‌های اصلی درواقع همان فعالیت‌هایی هستند که باید در داخل مجموعه به خوبی مدیریت شوند تا وعده‌هایی که به مشتریان داده‌اید را محقق سازند. برخی از فعالیت‌های اصلی یک کسب و کار عبارتند از:
فعالیت‌های تولید
حل مشکلات و چالش‌ها
پلتفرم‌ها که مشتریان را گرد هم جمع می‌کنند. مانند بسیاری از کسب و کارهای آنلاین.
۸- شرکای اصلی
همکاری با اعضای تیم و کسب و کارتان، قطعا می‌توانید باعث موفقیت‌های بیشتر شما شود. شرکای شما می‌توانند بسیاری از نهادها یا ارگان‌ها باشند. البته برخی تامین کنندگان و سرمایه‌گذاران هم می‌توانند شرکای شما در کسب و کارتان باشند. مانند بسیاری از شتابدهنده ها که کارشان سرمایه‌گذاری یا آموزش به کارآفرینان است.
۹- ساختار هزینه‌های اصلی
این ساختار همان هزینه‌هایی را شامل می‌شود که به کمک آنها، یک استارتاپ یا کسب و کار، راه‌اندازی می‌شود. این هزینه‌ها میتواند ثابت و یا متغیر باشد. برای راه‌اندازی یک استارتاپ موفق، باید توجه داشته باشید که تا آنجا که ممکن است هزینه‌های ثابت خودتان را کاهش دهید. زیرا در اینصورت سرعت از دست دادن نقدینگی‌تان نیز کمتر می‌شود.
با کمک این ۹ مرحله می‌توانید چشم انداز کاملی از کسب و کارتان به دست بیاورید
به خاطر داشته باشد که استفاده از یک بوم مدل کسب و کار برای کارآفرینان استارتاپ‌ها و هم برای مدیران اجرایی بسیار مفید خواهد بود و آنها را به بهترین شکل به مقصدشان راهنمایی خواهد کرد.
کتاب طراحی مدل کسب و کار
اگر برای طراحی بوم مدل کسب و کار نیاز به کتابی دارید که هم تکنیک‌های جدیدی را آموزش دهد و هم یک آموزش همگانی و جهانی داشته باشد، می‌توانید از کتاب طراحی مدل کسب و کار، اثر استروالدر استفاده کنید. این کتاب هم میتواند در کسب و کار جدیدتان کمک کننده باشد و هم در گسترش بیزینس قبلی شما را راهنمایی کند.
کتاب طراحی مدل کسب و کار ۹ بخش دارد که تقریبا شبیه همین ۹ بخشی است که در این مقاله به آنها اشاره کردیم. اما قطعا در کتاب به صورت مقصل‌تر و کامل‌تری توضیح داده شده است. بخش‌های اصلی کتاب شامل موارد زیر می‌شود.
- بخش‌بندی مشتریان
- ارزش پیشنهادی کسب و کار
- کانال‌هایی که از طریق آنها به مشتریان دسترسی پیدا می‌کنیم
- نحوه ارتباط با کسانی که به مشتریان ما تبدیل شده‌اند
- جریان درآمد در کسب و کار
- منابع کلیدی که کسب و کار ما برپایه آنها شکل می‌گیرد
- فعالیت‌های کلیدی که کسب و کار ما را تعریف می‌کنند
- شرکای اصلی و کلیدی که کسب و کار با همکاری آنها شکل می‌گیرد
- ساختار هزینه‌ها در کتاب خلق مدل کسب و کار
البته کتاب شامل ۵ بخش اصلی است که این ۹ بخش در دل آن جای می‌گیرند.
- تابلوی طراحی مدل کسب و کار : ابزاری برای توصیف ، تحلیل و طراحی مدل های کسب و کار
- الگو های مدل کسب و کار براساس مفاهیم توسعه داده شده توسط متفکران پیشرو عرصه کسب و کار
- تکنیک ها برای کمک به طراحی مدل کسب و کار
- استراتژی از نگاه مدل کسب و کار
- فرآیندی عمومی برای کمک به طراحی مدل کسب و کار که تمامی مفاهیم ، تکنیک ها و ابزار های خلق مدل کسب و کار را به یک دیگر پیوند میدهند.
کتاب “طراحی مدل کسب و کار” یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌ها در زمینه دانش کسب و کار است که به چند زبان زنده دنیا ترجمه شده و فروش بسیار خوبی هم داشته است.
سخن پایانی
افراد زیادی هستند که ایده‌هایی عالی و جذاب دارند اما بدون دانش یا کمک گرفتن از دیگران، خودشان اقدام به حرکت در جاده‌ای پر پیچ و خم می‌کنند که این باعث شکستشان خواهد شد. با کمک شتاب دهنده استارتاپ بینا می‌توانید بدون دغدغه داشتن از آینده و مشکلات مالی، یک بوم مدل کسب و کار عالی تهیه کنید و پس از آموزش‌های لازم، به موفقیتی که سال‌ها انتظارش را داشتید برسید.
مدل کسب و کار چیست؟
طرح کسب و کار، یک برنامه است، مانند هر برنامه دیگری که در زندگی تنظیم می‌کنیم. مدل کسب و کار ساختار ساده‌ای از واقعيت است. مدل کسب و کار ابزاری مفهومی است که شامل مجموعه‌ای از عناصر و ارتباط آنها بوده و منطق شرکت جهت درآمدزايي را نشان مي‌دهد.
اجزای مدل کسب و کار
اجزای مدل کسب و کار میتواند شامل این موارد باشد. تولیدکننده، ارزش پیشنهادی، بخش بندی بازار هدف، کانال توزیع، برقراری ارتباط با مصرف کننده، پیکربندی/تخصیص منابع و ارزش، قابلیت‌های کلیدی شرکت، شبکه شرکا و ساختار هزینه.
بوم مدل کسب و کار
بوم مدل کسب و کار یا Business Model Canvas ابزار مدیریتی است که به شما اجازه می‌دهد مدل کسب و کار خود را توصیف، طراحی و اختراع کرده یا آن را به چالش بکشید. بخش سمت راست بوم: تمرکز اصلی این بخش از بوم روی مشتری است. می توان از این بخش برای ایده پردازی نیز استفاده کرد. معمولا این کار را با دو بخش ارزش پیشنهادی و بخش مشتریان شروع می کنند. بخش سمت چپ بوم: تمرکز اصلی این بخش از بوم روی کسب و کار است. این بخش کاملا منطقی است شامل حقایق و واقعیت ها می شود.
مدل کسب و کار استروالدر
بوم مدل کسب و کار استروالدر ابزاری جذاب است که در سال های اخیر مورد توجه اصناف مختلف قرار گرفته است. از بین کتابهایی که درباره خلق مدل کسب و کار نوشته شده‌اند، کمتر کتابی به اندازه کتاب Business Model Generation نوشته استروالدر معروف شده است. مدل کسب و کار استروالدر، از ۹ مؤلفه اصلی تشکیل شده و از لینک زیر می‌توانید خلاصه آن را دانلود کنید
نمونه مدل کسب و کار
مشتریان به منزله قلب مدل کسب‌وکار هستند. بوم مدل کسب و کار یک زبان مشترک برای توصیف، تجسم، ارزیابی و تغییر مدل‌های تجاری است. این بوم منطق چگونگی ایجاد، ارائه و ضبط ارزش سازمان را توصیف می‌کند. می‌توانید بوم مدل کسب و کار گوگل را در تصویر زیر مشاهده کنید.
erotik
۲۶ آبان ۱۳۹۹A big thank you for creating such an useful article on this subject. I hope to find here more of these done by you, in the coming weeks
چند راهکار بی نظیر برای حفظ مشتری و تبدیل آن به مشتری دائمی | بینا
۳ آذر ۱۳۹۹[…] اطلاعات بیشتر استارتاپ _ ۱۸ آبان ۱۳۹۹_ مدیر_ ۲ دیدگاه […]
film
۵ آذر ۱۳۹۹Hi to all, how is all, I think every one is getting more from this site, and your views are ggood for neww visitors. Christye Neils Stichter
film
۵ آذر ۱۳۹۹Thank you ever so for you article. Really thank you! Really Great. Dody Dallis Swan
erotik izle
۱۹ آذر ۱۳۹۹I believe you have observed some very interesting details , regards for the post. Kerri Barnett Frasquito
erotik
۱۹ آذر ۱۳۹۹Im thankful for the article. Really looking forward to read more. Great. Wrennie Iosep Mischa
porno
۱۹ آذر ۱۳۹۹We are a group of volunteers and starting a brand new scheme in our community. Belia Zacharias Benson
erotik film izle
۱۹ آذر ۱۳۹۹Paragraph writing is also a excitement, if you know after that you can write otherwise it is complex to write. Natalee Ruben Gloriane
erotik film izle
۲۰ آذر ۱۳۹۹Hi mates, its great post regarding tutoringand entirely defined, keep it up all the time. Myrtice Salvidor Regen
yabanci
۲۰ آذر ۱۳۹۹This site is my inspiration, real excellent layout and Perfect articles. Margery Morey Ermengarde